Zennisme in de huisartsenpraktijk

De kogel is door de kerk, de eerste letter is gezet. Ik kan niet meer terug nu. Wil ook niet meer terug. Weken heeft het gedub geduurd. Zal ik wel of zal ik niet? Ja, ik wil.

Intuïtie
Nu mag u over mij weten dat ik niet alleen huisarts ben, maar ook zenleraar. En vandaag kreeg ik het laatste zetje om voor ZorgkaartNederland te gaan schrijven. Het was weer een van die heerlijke terugkomdagen voor de zenleraren in opleiding en intuïtie-ontwikkeling was het hoofdonderwerp van de dag. Zen heeft mij geleerd dat intuïtie geen vies woord is. Wetenschappelijk opgeleid en gepokt en gemazeld in de tijd dat evidence based medicine aan de grote opgang bezig was, vond ik dat al mijn handelen goed onderbouwd diende te zijn met valide argumenten, cijfers, metingen en symptomen. “Ik heb het gevoel dat…”, durfde ik haast niet uit te spreken als ik met een medisch specialist belde voor een spoedverwijzing. Op dat moment nog niet bewust van het feit dat het pluis-/niet-pluisgevoel waar huisartsen al zo lang mee werken, precies hetzelfde was als intuïtie.

Het kwartje viel
Op een mooie zomerdag in in 2010, terugrijdend van een intensieve zentrainingsweek in Denemarken, werd ik tijdens de lange terugrit door mijn medereizigers met veel interesse uitgehoord over het huisartsenvak. En al vertellend uit het rijke verhalenrepertorium dat je in de loop van de jaren opbouwt, viel bij mij een heel belangrijk en confronterend kwartje: de keren dat ik als huisarts de mist in was gegaan en fouten of foutjes heb gemaakt, zijn elke keer situaties geweest waarin ik mijn intuïtie niet durfde te erkennen als waardevolle informatie in de beslissingen die ik moest nemen. Dus ja, sindsdien hou ik terdege rekening met wat mijn intuïtie me probeert duidelijk te maken. Dat vergt aandacht, concentratie en oefening en daar ben je (gelukkig) nooit klaar mee.

Fouten maken
En wat heb ik vandaag bijgeleerd over intuïtie? Mijn aandacht bleef vooral haken achter puntje zes van de lijst Hoe ontwikkel ik mijn intuïtie? en dat punt luidde: ‘Durf fouten te maken’. Fouten maken?? Als arts?? Daar zit hem nou precies de crux. Elk mens, in ieder vak maakt fouten, dat is onontkoombaar. Maar wij zijn wel elke dag in de weer met het op één na hoogste goed wat een mens kan hebben: gezondheid. Hoe gevoelig kan een onderwerp liggen?

Perfectionisme
Misschien scoren artsen daarom wel gemiddeld hoog op perfectionisme. Ik ook. Vroeger. Nu evolueer ik meer naar zennisme. Het verschil tussen die twee? Perfectionisme is de wens om het goed te doen uit angst om het fout te doen. Zennisme is de wens om dat wat je doet zo goed mogelijk te doen, geïnspireerd door een betekenisvol doel waarnaar je streeft.

Wakkere dokter
Fouten durven maken dus. Laat ik de koe dus maar bij de horens vatten en de bloguitnodiging aanvaarden. Als het achteraf de foute keuze geweest blijkt te zijn, heb ik er tenminste van geleerd en leren maakt gelukkig, zei Schopenhauer al. Het kan dus eigenlijk niet mis gaan. En bovendien heb ik mijn intuïtie weer wat verder ontwikkeld, waardoor ik bijdraag aan de dure plicht van artsen om fouten zoveel mogelijk te voorkomen. Kijk en daar heeft u nou weer wat aan, als patiënt tenminste. Je kunt maar beter een alerte, wakkere dokter in de spreekkamer hebben, nietwaar?

(Deze tekst verscheen eerder op Zorgkaart Nederland – zorgkaartnederland.nl)