een coherent hart

Gelukkig staat ze me buiten al op te wachten. Minou met de mooie groene ogen die perfect matchen bij haar camouflage T-shirt en met de zee waar we even later op uit kijken op een foto in haar stijlvolle spreekkamer. Minou is een collega in het nieuwe centrum ToBE, een co-workingsplek voor gezondheid, groei en ontwikkeling. Ik geef er mindfulnesstraining, Minou doet er coaching met de Hartcoherentie-methode. Deels in ToBE, deels in haar eigen werkplek aan de Steenweg op Tielen.

’Het is wel intimiderend om hier aan te komen’, zeg ik als we elkaar begroeten. Een groot huis, grote poorten – die gelukkig al open staan – en zoveel ingangen dat ik even niet weet waar ik nu precies moet zijn voor onze afspraak. ‘Ja, dat besef ik maar al te goed. Daarom kom ik altijd naar buiten om de mensen op te vangen voor een eerste afspraak. Er komen nog bordjes’, belooft ze.
Minou laat de mensen niet verloren lopen, en dat is precies haar werk: coaching. In vele vormen. De vorm waar ik vandaag van mag komen proeven, heet ‘hartcoherentie’.

Wie mij een beetje volgt, weet dat ik al vele jaren mediteer, en wat ik ondertussen wel geleerd heb: zen bestaat in vele vormen. Puristen schieten mij ter plekke neer voor dit soort uitspraken – ware het niet dat ze ook beloofd hebben alle levende wezens te redden – maar ik ben geen purist. Ik ben een pragmaticus. Dat zijn de meeste huisartsen trouwens.
Mijn motto is dan ook ‘Whatever gets you through the day.’ Of dat nu zen, yoga, mindfulness, hardlopen, fietsen, hartcoherentie, de sauna, kleurboeken voor volwassenen, breien of de krant is, mij maakt het allemaal niet uit, als het maar gezond is. Dat is als huisarts mijn enige toetscriterium. Want je kan de dag en de pijn van het zijn natuurlijk ook doorkomen met bier, wijn en een slof sigaretten, maar dát zijn nou niet de dingen waar een mens wel bij vaart. En je huisarts maak je er ook niet blij mee.
Dus daarom: zen bestaat in vele vormen, en hartcoherentie, voor zover ik er iets over kan zeggen na deze proefsessie, is er één van. 

Minou is superenthousiast, en blijft maar uitleg en achtergrondinformatie geven. Het is duidelijk dat ze in de afgelopen jaren een stevige kennisbasis heeft opgebouwd over haar onderwerp. Dat is fijn, want het zo neemt ze me bij de hand en toont me de weg in dit voor mij nieuwe domein.
Ze laat me beginnen met een simpel oefeningetje waarbij ik met een pen golven moet tekenen op een blad papier op het ritme van mijn ademhaling. Een heerlijke oefening, ik kom er meteen van tot rust. Het gevoel van een pen op papier verschaft mij als graagschrijver altijd een zinnelijk genoegen en onmiddellijke rust. Deze oefening werpt meteen een nieuw licht op de ‘drie minuten adempauze’-oefening, een echte basic uit het mindfulness gamma. De lijnen worden langer en langer, de golven hoger en de dalen dieper. ‘Je kunt wel zien dat jij een geoefend mediteerder bent’, zegt Minou. Ze toont me voorbeelden van hoe zo’n eerste oefening er soms uit kan zien: grillige patronen waar de onrust en de stress vanaf spat. Dan is er werk aan de winkel. Minou leert dan met behulp van biofeedback (een klein apparaatje dat ze op je oorlel knijpt en dat je hartslag en je ademhaling registreert) hoe je rustiger kan ademen en daardoor ook meer rust krijgt in hart en hoofd. Er zijn aanstekelijke oefeningen waarbij je een ballon de lucht in moet houden dooe diepe ademteugen te nemen, of je kunt een bloem open en dicht laten gaan met je adem. Heerlijke oefeningen waarbij er meteen een paradijselijke rust over je neerdaalt. Door niks anders dan je eigen adem die je altijd bij je hebt. En een appje dat Minou op je telefoon installeert. Easy peasy.

Ze geeft me een werkboek mee. Daarin lees ik later thuis wat hartcoherentie beoogt: ‘meer inzicht krijgen in de gevolgen van stress en wat je daaraan kunt doen’. Het gaat over veerkracht en energie, over hoe je je voelt, wat je denkt en hoe je je gedraagt.
Vervolgens geeft HeartMath (de ontwikkelaars van deze hartcoherentie-methode) een prachtige definitie van veerkracht: ‘Veerkracht is het vermogen om je goed voor te bereiden op, goed om te gaan met en te herstellen van lastige situaties. Groot en klein.’

In de dagen na deze proefsessie, lees ik nog veel in het werkboek. Ik krijg er nieuwe inzichten die me heel blij maken. Dat vind ik misschien nog wel het fijnste aan deze methode: de duidelijke en heldere uitleg over wat stress met ons doet, en hoe hartcoherentie daarop een antwoord kan zijn. Want, zo lees ik, dat is waar het bij coherentie om draait: ‘hart, brein, emoties, gedachten en gedrag zijn goed op elkaar afgestemd. In zo’n toestand lijkt het alsof we meer energie hebben en problemen gemakkelijker aan kunnen. Komen er uitdagingen op onze weg, dan kunnen we helder denken, onze rust bewaren en doen wat we moeten doen. En daarna kunnen we energiek en evenwichtig weer verder.’

Je leert waar je blij van word. Ik word blij word van nieuwe dingen leren, zoals vandaag. Van nieuwe inzichten opdoen, en het plezier van hernieuwde inspiratie en motivatie om door te doen met wat ik altijd al deed: steeds terugkeren naar mijn adem. Trouw blijven mediteren. Hartcoherentie doet me nog bewuster beseffen waaróm dat me altijd zo goed doet. 

Ik ben verkocht. De opbouw van de sessies, de onderbouwing van de methode, de inzichten en ondersteuning die je krijgt bij de opdrachten in het werkboek, …hoe zou dit alles níet tot een succes kunnen leiden? 

Als we met zijn allen nu eens eindelijk de kracht van ademhaling en stilte zouden inzien en leren toepassen, zou de wereld dan niet een veel leukere plek worden? Via een appje op je telefoon of op een meditatiekussen in kleermakerszit. Whatever gets you through the day, nietwaar?

PS: Oh ja, als je helemaal gaar geademd bent, kan je bij Minou in de wachtkamer ook nog even op de loopband of de hometrainer. Of Netflix kijken… whatever gets you through the day…

vacuüm

Het academisch kwartiertje is ruimschoots gepasseerd en wat ik stiekem begin te denken, komt uit: er komt niemand opdagen op de eerste terugkomdag van de mindfulnesstraining. Eén deelnemer heeft zich netjes afgemeld en van twee anderen wist ik dat ze niet konden komen vandaag vanwege vakantie.
Ik kan allerlei redenen verzinnen voor de afwezigheid van mijn leerlingen: het schitterende zomerweer, de noodzaak van steunende aanwezigheid bij studerende kinderen, vergeten, geen goesting of misschien al zo vervolmaakt in de kunsten der mindfulness dat opfrissing niet nodig is. Ik had een remindertje rond kunnen sturen. Maar dat heb ik niet gedaan, en nu is er dus niemand.

Ineens heb ik zomaar twee vrije uren, helemaal voor mij alleen. Een klein vacuüm in de dag. Een eilandje van herwonnen tijd. Ik herken het gevoel van vroeger. Het gebeurde ooit toen een babysit ziek afbelde en wij ineens niet naar de film ‘hoefden’. Het gebeurde toen ik hoogzwanger van nummertje twee overtijd ging en enkele dagen leefde in een soort geleende tijd, extra tijd. (Het kostte me toen wel even moeite om de mentale switch te maken van ‘wachten op’ naar ‘dankbaar zijn voor die extra dagen en er ontspannen van genieten’.)
Het is het momentje net voor de gasten zullen arriveren op je feest: alles picobello aangekleed, frisse gin-tonic in de hand en dan even tijd voor jezelf tot het feestgewoel losbarst.
Het is een wachtdienst die komt te vervallen omdat een collega ineens een ruil voorstelt. Het is de woensdagavond-straatverlichting (ik mediteer soms samen met enkele buren) waar niemand komt opdagen en ik dan maar net zo goed een kwartiertje kan mediteren nu ik er toch zit. Doel is bereikt: gaan zitten en mediteren. Of dat nu samen of alleen is. (Zitten op dat kussen is niet moeilijk. Gáán zitten, dat is de uitdaging. Elke keer weer. Net als sporten niet moeilijk is, maar gaan sporten een stuk minder makkelijk. Beginnen is altijd de lastigste hobbel. Al valt stoppen soms ook niet mee.)
Het is de vertegenwoordiger die op een vroege ochtendafspraak in mijn vorige praktijk niet kwam opdagen en ons zo een heerlijk koffiemoment bezorgde.
Het is de reis die niet doorgaat omdat het vliegtuig overboekt is… oh nee laat maar. Slecht voorbeeld. Maar je snapt mijn punt.

Soms organiseer ik zelf deze gestolen tijd. Op het laatste nippertje beslissen om toch niet naar een nascholing of les te gaan waar ik me wel voor had ingeschreven bijvoorbeeld. Of mijn kat sturen naar een feest en zo een avond voor mezelf winnen.
Gratis tijd. Verlengingen. Blessuretijd. Tijd die je zomaar cadeau krijgt. Tijd die plots uit de lucht komt vallen en waarin niets hoeft en alles kan. Een gat in de tijd. Een vacuüm.

Maar nu overkwam het me gewoon en heb ik het cadeautje dat me onverwacht in de schoot viel, voorzichtig en genietend uitgepakt.
In de prachtige loftruimte van ToBE waar ik zit voor de les die niet doorgaat, pak ik een mat en een kussen en mediteer een tijdje. Vogels fluiten en van ver waaien stadsgeluiden door de open ramen naar binnen. De hitte van de afgelopen dagen hangt dik en zwaar in de ruimte, de naderende buien zijn al voelbaar. Tropische vochtige lucht. Ik kom helemaal tot rust.
Mediteren in dit tijdsvacuüm lijkt nog diepere rust te brengen dan het gewoonlijk al doet en net als opgewoeld zand dat langzaam weer naar de bodem van het water zakt, zo dwarrelen mijn to-do-gedachten langzaam naar de achtergrond tot er een kalme vredigheid in en om mij neerdaalt. In deze verrukkelijke plaats waar niemand me komt zoeken, waar niemand me nu nodig heeft, waar het even voelt alsof niemand weet waar ik ben, waan ik me even in de zevende hemel.
In deze gestolen uurtjes op de fijnste plek van Turnhout, borrelt als vanzelf een blogje op.
Altijd een teken dat ik goed in balans ben als het creatieve deel van mijn brein mij woorden en zinnen begint in te fluisteren.

Is het de ruimte? Is het het vacuüm in de stilte? Of ben ik door al dat mediteren bedreven geraakt in van de nood een deugd maken?
Hoe het ook zij, we moesten het onszelf vaker gunnen, zo’n pakketje geleende tijd.
En dan even, heel even, niets. Helemaal niets.