De grote vragen van het leven.

In het leven zijn er dingen die ik doe en dingen waar ik over schrijf.
Dingen die ik doe maar waar ik zelden over schrijf: werken, mediteren, lezen, eten, plasma geven, yoga en praten met mijn kinderen. Dingen waar ik over schrijf: zwemmen, wandelen, de kat en de hond, uitstapjes met ons busje, mijn kinderen toen ze nog klein waren en het nog niet erg vonden dat ik over ze schreef.
Toch zou ik soms beter wél schrijven over de dingen die ik doe zonder dat ik erover schrijf. Over dat mediteren bijvoorbeeld. Laatst hoorde ik namelijk acteur Peter De Graef (die al heeeeel veeeeeel meditatie-uren op zijn teller heeft) over mindfulness, en dat was zo inspirerend dat ik de pen dan toch ter hand genomen heb en de opgedane kennis bij deze graag met jullie deel.

Drie zaken trokken mijn aandacht: het introductietekstje in de nieuwsbrief dat interesse voor zijn lezing moest wekken, de theorie over de drie soorten van kennen die de acteur uit de doeken deed en het schoeisel waarmee de heer De Graef het podium besteeg.

Het intrigerende introductietekstje knip en plak ik hier rechtstreeks van de site van de Mindfulnessvereniging, die de lezing organiseerde, want meer to the point dan dit wordt het niet.
De titel van de lezing was: Het verhaal waarin we leven. En de tekst daarbij luidde als volgt.
‘We hebben allemaal, vaak zonder dat we dat weten, een verhaal verzonnen over hoe alles ineen zit. Een verhaal waarin de grote vragen van het leven worden beantwoord of op z’n minst een plaats krijgen. Wie ben ik? Is er leven na de dood? Wat is de bedoeling van het leven? Bij ieder mens komen die vragen langs en worden ze behandeld. Al is het alleen maar in de zin van: Dat is een mysterie. Dat kunt ge niet weten. Om op die manier de handen vrij te hebben en zich bezig te kunnen houden met wat we wél kunnen weten. – carrière, relaties, zonnepanelen, barbecuerecepten etc. – Wàt ook het verhaal is dat we onszelf vertellen; van één ding kunnen we zeker zijn. Het is niet waar! Het klopt niet!? Geen enkel verhaal! Van niemand! Toch gebruiken we dat innerlijk verhaal als richtingaanwijzer, als kompas waarmee we in het leven orienteren. We navigeren dus op een kompas dat niet klopt. Wat is daar aan de hand!?’

Zeg nu zelf, dat is een goede vraag, nietwaar? ‘Wat is daar aan de hand?’
Niet dat ik het ná die lezing nu wel weet, maar zeker weten dat het verhaal dat we onszelf voortdurend vertellen niet klopt, dat alleen al maakt ons wijzere en bewuste mensen. Je trapt er niet meer zomaar in, in al die verhalen die we onszelf wijsmaken. Geloof niet wat je denkt, het is de waarheid niet.
En of wat we vervolgens denken te weten over carrière, relaties, zonnepanelen en barbecuerecepten de waarheid is, ook daar valt nog wel een boompje over op te zetten.

De introductietekst had me zo nieuwsgierig gemaakt om te gaan. Punt twee dat die middag vervolgens mijn aandacht trok: de drie soorten van kennen waarover wij als mens beschikken, maar waarvan we er meestal maar één gebruiken en vertrouwen: het kennen en weten van het brein. De wetenschap, de theorieën, de boekenwijsheid…
Daarnaast bestaan er nog wijze vormen van kennen en weten, maar die blijven meestal onderontwikkeld en vooral onbenut. Met name de wijsheid van het hart: onze intuïtie, en de wijsheid van ons lichaam: ervaring. Mindfulness en meditatie brengen ons precies daarmee terug in contact, herstellen de verbinding met die sterke vormen van kennen en versterken die wijsheid om gezonder, bewuster en gelukkiger in het leven te staan.
Peter De Graef had voor deze theorie van het kennen zijn mosterd gehaald bij Steiner. Ik vond het bijzonder boeiend en vooral herkenbaar: door al mijn jaren mindfulness en zen heb ik ervaren hoeveel wijsheid ons lichaam te bieden heeft. En hoe weinig gebruik we daarvan maken. Met mindfulness valt daar een wereld te winnen.

En dan was er nog één detail dat mijn aandacht de hele middag vastgehouden heeft: de blauwe Crocs die De Graef met zwierige flair droeg onder zijn mooie blauwe kostuum met daaronder wit hemd en wit giletje.
Een mens die Crocs kan dragen onder zijn kostuum zonder zijn geloofwaardigheid te verliezen, ook dat is het mysterie.

een coherent hart

Gelukkig staat ze me buiten al op te wachten. Minou met de mooie groene ogen die perfect matchen bij haar camouflage T-shirt en met de zee waar we even later op uit kijken op een foto in haar stijlvolle spreekkamer. Minou is een collega in het nieuwe centrum ToBE, een co-workingsplek voor gezondheid, groei en ontwikkeling. Ik geef er mindfulnesstraining, Minou doet er coaching met de Hartcoherentie-methode. Deels in ToBE, deels in haar eigen werkplek aan de Steenweg op Tielen.

’Het is wel intimiderend om hier aan te komen’, zeg ik als we elkaar begroeten. Een groot huis, grote poorten – die gelukkig al open staan – en zoveel ingangen dat ik even niet weet waar ik nu precies moet zijn voor onze afspraak. ‘Ja, dat besef ik maar al te goed. Daarom kom ik altijd naar buiten om de mensen op te vangen voor een eerste afspraak. Er komen nog bordjes’, belooft ze.
Minou laat de mensen niet verloren lopen, en dat is precies haar werk: coaching. In vele vormen. De vorm waar ik vandaag van mag komen proeven, heet ‘hartcoherentie’.

Wie mij een beetje volgt, weet dat ik al vele jaren mediteer, en wat ik ondertussen wel geleerd heb: zen bestaat in vele vormen. Puristen schieten mij ter plekke neer voor dit soort uitspraken – ware het niet dat ze ook beloofd hebben alle levende wezens te redden – maar ik ben geen purist. Ik ben een pragmaticus. Dat zijn de meeste huisartsen trouwens.
Mijn motto is dan ook ‘Whatever gets you through the day.’ Of dat nu zen, yoga, mindfulness, hardlopen, fietsen, hartcoherentie, de sauna, kleurboeken voor volwassenen, breien of de krant is, mij maakt het allemaal niet uit, als het maar gezond is. Dat is als huisarts mijn enige toetscriterium. Want je kan de dag en de pijn van het zijn natuurlijk ook doorkomen met bier, wijn en een slof sigaretten, maar dát zijn nou niet de dingen waar een mens wel bij vaart. En je huisarts maak je er ook niet blij mee.
Dus daarom: zen bestaat in vele vormen, en hartcoherentie, voor zover ik er iets over kan zeggen na deze proefsessie, is er één van. 

Minou is superenthousiast, en blijft maar uitleg en achtergrondinformatie geven. Het is duidelijk dat ze in de afgelopen jaren een stevige kennisbasis heeft opgebouwd over haar onderwerp. Dat is fijn, want het zo neemt ze me bij de hand en toont me de weg in dit voor mij nieuwe domein.
Ze laat me beginnen met een simpel oefeningetje waarbij ik met een pen golven moet tekenen op een blad papier op het ritme van mijn ademhaling. Een heerlijke oefening, ik kom er meteen van tot rust. Het gevoel van een pen op papier verschaft mij als graagschrijver altijd een zinnelijk genoegen en onmiddellijke rust. Deze oefening werpt meteen een nieuw licht op de ‘drie minuten adempauze’-oefening, een echte basic uit het mindfulness gamma. De lijnen worden langer en langer, de golven hoger en de dalen dieper. ‘Je kunt wel zien dat jij een geoefend mediteerder bent’, zegt Minou. Ze toont me voorbeelden van hoe zo’n eerste oefening er soms uit kan zien: grillige patronen waar de onrust en de stress vanaf spat. Dan is er werk aan de winkel. Minou leert dan met behulp van biofeedback (een klein apparaatje dat ze op je oorlel knijpt en dat je hartslag en je ademhaling registreert) hoe je rustiger kan ademen en daardoor ook meer rust krijgt in hart en hoofd. Er zijn aanstekelijke oefeningen waarbij je een ballon de lucht in moet houden dooe diepe ademteugen te nemen, of je kunt een bloem open en dicht laten gaan met je adem. Heerlijke oefeningen waarbij er meteen een paradijselijke rust over je neerdaalt. Door niks anders dan je eigen adem die je altijd bij je hebt. En een appje dat Minou op je telefoon installeert. Easy peasy.

Ze geeft me een werkboek mee. Daarin lees ik later thuis wat hartcoherentie beoogt: ‘meer inzicht krijgen in de gevolgen van stress en wat je daaraan kunt doen’. Het gaat over veerkracht en energie, over hoe je je voelt, wat je denkt en hoe je je gedraagt.
Vervolgens geeft HeartMath (de ontwikkelaars van deze hartcoherentie-methode) een prachtige definitie van veerkracht: ‘Veerkracht is het vermogen om je goed voor te bereiden op, goed om te gaan met en te herstellen van lastige situaties. Groot en klein.’

In de dagen na deze proefsessie, lees ik nog veel in het werkboek. Ik krijg er nieuwe inzichten die me heel blij maken. Dat vind ik misschien nog wel het fijnste aan deze methode: de duidelijke en heldere uitleg over wat stress met ons doet, en hoe hartcoherentie daarop een antwoord kan zijn. Want, zo lees ik, dat is waar het bij coherentie om draait: ‘hart, brein, emoties, gedachten en gedrag zijn goed op elkaar afgestemd. In zo’n toestand lijkt het alsof we meer energie hebben en problemen gemakkelijker aan kunnen. Komen er uitdagingen op onze weg, dan kunnen we helder denken, onze rust bewaren en doen wat we moeten doen. En daarna kunnen we energiek en evenwichtig weer verder.’

Je leert waar je blij van word. Ik word blij word van nieuwe dingen leren, zoals vandaag. Van nieuwe inzichten opdoen, en het plezier van hernieuwde inspiratie en motivatie om door te doen met wat ik altijd al deed: steeds terugkeren naar mijn adem. Trouw blijven mediteren. Hartcoherentie doet me nog bewuster beseffen waaróm dat me altijd zo goed doet. 

Ik ben verkocht. De opbouw van de sessies, de onderbouwing van de methode, de inzichten en ondersteuning die je krijgt bij de opdrachten in het werkboek, …hoe zou dit alles níet tot een succes kunnen leiden? 

Als we met zijn allen nu eens eindelijk de kracht van ademhaling en stilte zouden inzien en leren toepassen, zou de wereld dan niet een veel leukere plek worden? Via een appje op je telefoon of op een meditatiekussen in kleermakerszit. Whatever gets you through the day, nietwaar?

PS: Oh ja, als je helemaal gaar geademd bent, kan je bij Minou in de wachtkamer ook nog even op de loopband of de hometrainer. Of Netflix kijken… whatever gets you through the day…